Biblioteka Pedagogiczna w 2022/23 roku uczestniczy w projekcie – Lubelscy Liderzy Edukacji Włączającej (LLEW). Celem projektu jest zwiększenie wiedzy na temat edukacji włączającej przedstawicieli kadry systemu oświaty z województwa lubelskiego oraz poprawa dostępności usług edukacyjnych dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i niepełnosprawnościami.
Edukacja włączająca wyklucza potrzebę segregacji uczniów, stanowiąc alternatywę dla integracji ucznia w środowisku szkolnym. Omawiana edukacja dotyczy uczniów o tzw. specjalnych potrzebach edukacyjnych z różnych powodów np. choroby, rozwodu rodziców i długotrwałego stresu, ale także i wielokulturowości.
Kilka dni temu, 21. maja obchodziliśmy Światowy Dzień Różnorodności Kulturowej. Misją tego święta jest promocja kultury, różnorodności kulturowej i dziedzictwa kulturowego. Jakże dobrze wpasowało się to święto w nasz projekt, bo przecież w polskiej szkole wzrasta zjawisko wielokulturowości.
Placówki edukacyjne coraz lepiej radzą sobie ze zróżnicowaniem kulturowym uczniów. Przybywa przedszkoli i szkół kształcących uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi jako następstw różnic kulturowych. Instytucjom edukacyjnym przypada do spełnienia odczuwanie myślenia i zachowania „innych” wśród nas i nas wobec „innych”. Ponieważ szkoła wywiera jeden z ważniejszych i silniejszych wpływów na osobowość ucznia, dzięki jej staraniom adaptacja ucznia w społeczności szkolnej może przebiegać szybciej i okazać się bardziej efektywna.
Wielokulturowość w polskiej edukacji można przedstawić na przykładzie młodzieży, mieszkającej w internacie Zespołu Szkół Technicznych w Janowie Lubelskim. Taką okazję mieliśmy 12 maja w ramach realizowanego projektu LLEW oraz obchodzonego Tygodnia Bibliotek (8-15 maja). Mieliśmy okazję dowiedzieć się, w jaki sposób wyzwania, wynikające ze styku kultur, wpływają na pracę szkoły, ile zaangażowania i współpracy wymagają od społeczności szkolnej, zwłaszcza od nauczycieli, aby im sprostać.
– Jeśli jest się gotowym na wprowadzenie zmian i zadba się o dobre relacje w szkole, to można czerpać wiele korzyści z różnorodności kulturowej – mówiła obecna na spotkaniu wychowawczyni. Jak zatem dbać o wielokulturową szkołę?
Uczniowie cudzoziemcy, pochodzący z Ukrainy, Białorusi i Kazachstanu, mieszkający w internacie, angażują się w przeróżny sposób w życie szkoły i internatu. Przygotowują w języku polskim (w miarę możliwości językowych) gazetki ścienne na temat obyczajów, kultury i religii swojego kraju, czynnie uczestniczą w Dniach Międzykulturowych, festynach, festiwalach, programach typu talent show i Wigilii Bożego Narodzenia. Prezentują też rodzimą literaturę, tańce i pieśni narodowe i ludowe oraz tradycyjne rodzime potrawy. Są też organizatorem „Dni z Językiem Polskim” (w ciągu roku szkolnego wyznaczane są dni, w których każda osoba w szkole posługuje się podstawowymi zwrotami: „dzień dobry”, „do widzenia”, „dziękuję”, „proszę” w języku, uczęszczających do niej uczniów; dotyczy to także pracowników szkoły).
Także uczniowie polscy chętnie uczestniczą w organizowanych przez szkołę, internat konkursach wiedzy o innych kulturach, ale zdarzają się także i trudności w procesie edukacji takich uczniów, m.in. brak lub słaba znajomość języka polskiego, trudności z oceną wiedzy uczniów, utrudniony kontakt z rodzicami uczniów, obecność zachowań agresywnych i niebezpiecznych, niechęć uczniów polskich do cudzoziemców… Ale są to przecież problemy, dotyczące każdego ucznia w szkole, nie tylko obcokrajowca. Prowadzone dobre praktyki w szkole są w stanie temu zaradzić.
Obecna na spotkaniu „wielokulturowa” młodzież w rodzimych językach przedstawiła postaci: z literatury ukraińskiej – Tarasa Hryhorowycza Szewczenko, poetę, etnografa, folklorystę, malarza a z literatury kazachskiej – Abaja Kunanbajewa Ibrahima – poetę, działacza społeczno-oświatowego i kulturowego, kompozytora.
Spotkanie udowodniło, że odpowiednie przygotowanie nauczycieli do pracy w klasach wielokulturowych umożliwia integrację ucznia cudzoziemskiego – przy jednoczesnym poszanowaniu jego tożsamości i odrębności religijnej, kulturowej i językowej – z polskim środowiskiem szkolnym.
Szacunek dla różnorodności jest kluczowym aspektem działań nie tylko szkoły, ale całej społeczności. To, co nas różni, przestało już być postrzegane jako przeszkoda a wręcz przeciwnie – pozwala promować tolerancję i przeciwdziała ksenofobii, budując pozytywne postawy wobec każdej kultury.
Dziękujemy Kierownikowi Internatu Annie Majdanik i wychowawczyni Marzenie Moskal za możliwość uczestniczenia w tak ciekawym spotkaniu.
Spotkanie okazało się dobrym przykładem do omówienia wielokulturowości na zajęciach LLEW on-line.
Tekst; foto: pracownicy Biblioteki Pedagogicznej w Janowie Lubelskim
