28 września 2025 roku Momoty Górne stały się miejscem, gdzie historia stała się żywa, a odwaga i poświęcenie sprzed 86 lat znów zapłonęły w sercach uczestników. Zgrupowanie pułkownika Tadeusza Kaliny-Zieleniewskiego stanęło we wrześniu 1939 roku wobec przytłaczającej przewagi wroga. Choć broń musieli złożyć, nigdy nie poddali ducha. To właśnie duch tamtej walki przetrwał i dziś jest lekcją dla nas wszystkich.
Uroczystość rozpoczął montaż słowno-muzyczny przygotowany przez uczniów I Liceum Ogólnokształcącego im. Bohaterów Porytowego Wzgórza w Janowie Lubelskim. Młodzież przeniosła zgromadzonych w dramatyczne dni Września 1939 roku, pokazując poświęcenie, strach, odwagę i niezłomność żołnierzy. To właśnie dzięki nim historia stała się namacalna, a emocje bohaterów – bliskie i zrozumiałe.
Po montażu prowadzący uroczystość Robert Kamiński przywitał zgromadzonych gości. Potem rozpoczęła się Msza Święta na ołtarzu polowym przy kościele św. Wojciecha odprawiona przez Proboszcza Parafii ks. Kazimierza Sagana, a także przez ks. infułata Edmunda Markiewicza oraz ks. kan. dr Jacka Staszaka. Modlitwa była momentem wspólnej refleksji nad ceną wolności i znaczeniem wartości, które przetrwały pokolenia. Po nabożeństwie uczestnicy przemaszerowali na plac przy pomniku płk. Zieleniewskiego. Rozbrzmiał Hymn Państwowy, wciągnięto flagę, a następnie głos zabrali przedstawiciele władz.
Starosta Janowski Artur Pizoń mówił o niezłomności żołnierzy Zgrupowania i o tym, jak ważne jest kultywowanie pamięci historycznej w lokalnej społeczności. Poseł na Sejm RP Michał Moskal przypomniał, że historia nie jest odległym wspomnieniem, lecz odpowiedzialnością wobec kolejnych pokoleń. Wicemarszałek Województwa Lubelskiego Piotr Breś podkreślił znaczenie takich uroczystości dla jedności i siły społeczności. Wśród zgromadzonych byli także Wicestarosta Zenon Zyśko, Przewodniczący Rady Powiatu Grzegorz Pyrzyna, Wiceprzewodnicząca Maria Ciupak, Członek Zarządu Sławomir Dworak, radni powiatowi, Sekretarz Powiatu, Burmistrz Janowa Lubelskiego Krzysztof Kołtyś z delegacją, Wójt Gminy Godziszów Józef Zbytniewski, dyrektorzy jednostek powiatowych, przedstawiciele organizacji społecznych oraz mieszkańcy.
Po przemówieniach odbył się Apel Poległych i salwa honorowa. Każde imię, każdy żołnierz, każdy los przywołany w tej chwili przypominał o cenie wolności, o sile odwagi i honoru, które nie znają kompromisów. Uroczystość zakończyło złożenie wieńców, kwiatów i zapalenie zniczy przy pomniku płk. Zieleniewskiego – gesty, które scalały społeczność i przypominały, że pamięć nie jest pustym rytuałem.
Historia Zgrupowania płk. Zieleniewskiego pokazuje, że prawdziwe zwycięstwo nie zawsze mierzy się w bitwach wygranych na polu, lecz w duchu, odwadze i wierności wartościom, które przetrwają pokolenia. To lekcja, że wolność i honor wymagają naszej pamięci i działania.
Każdy, kto w ten dzień był w Momotach Górnych, mógł poczuć, że bycie częścią wspólnoty pamięci jest czymś realnym, ważnym i potrzebnym. Ta uroczystość pokazuje, że historia łączy, uczy i inspiruje. Zwycięstwo ducha sprzed 86 lat jest nadal żywe – i czeka, byśmy wszyscy je podtrzymywali.
Tomasz Krzysztoń, foto: Monika Hapak-Bielecka
