Świętujemy Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich

Dnia 23. kwietnia na całym świecie obchodzony jest Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich. I choć to zwykły dzień, w tym roku przypadający w piątek, to jest to święto wszystkich czytelników i ludzi, związanych z książką i pisaniem. To święto książki wywodzi się z Katalonii, a po raz pierwszy zorganizowano je w 1926 roku. Jest to ważna data w historii literatury światowej: data śmierci Cervantesa, urodzin i śmierci Szekspira. Zgodnie z tradycją katalońską, tego dnia mężczyźni obdarowują swoje partnerki czerwoną różą, a one darują im książkę. W 1995 roku UNESCO ogłosiła 23. kwietnia Światowym Dniem Książki i Praw Autorskich.

W tym dniu dozwolone jest pożeranie książek, zarażanie pasją czytania i łapania bakcyla czytania, zabijania nudy książką, buszowanie w książkach i zaspakajanie apetytu na książkę!

A co z prawami autorskimi? W Polsce, kwestie praw autorskich reguluje Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Znajdziemy tam na przykład informacje o tym, że autorowi danego utworu, w tym oczywiście książki, przysługują autorskie prawa osobiste, czyli np. Henryk Sienkiewicz, którego nazwisko jest na okładce Potopu, nie może zdecydować, że od przyszłego wtorku zrzeka się autorstwa na rzecz Bolesława Prusa. Istnieją też autorskie prawa majątkowe, czyli – mówiąc w dużym skrócie, prawo do pobierania wynagrodzenia za stworzony przez siebie utwór. Te autor dzieła może jednak przenieść na inną osobę lub instytucję. Zgodnie z polską ustawą, prawa te ustają (zwykle!) siedemdziesiąt lat po śmierci twórcy. Dlatego w tzw. domenie publicznej dostępne są utwory wspomnianych wyżej Sienkiewicza czy Prusa. Ich publikowanie i rozpowszechnianie jest legalne i nie trzeba płacić za to potomkom tych autorów. Dla nauczycieli oraz pracowników innych instytucji oświatowych szczególnie ważny jest art. 27. Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Mowa w nim o tzw. dozwolonym użytku (w Internecie spotkamy się też z nazwą „dozwolony użytek edukacyjny”): „Instytucje oświatowe […] mogą na potrzeby zilustrowania treści przekazywanych w celach dydaktycznych lub w celu prowadzenia działalności naukowej korzystać z rozpowszechnionych utworów w oryginale i w tłumaczeniu oraz zwielokrotniać w tym celu rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów”.

Akcja czytelnicza w naszej szkole. Z okazji Światowego Dnia Książki i Praw Autorskich zorganizowaliśmy dla uczniów konkurs fotograficzny pt. „Z książką mi do twarzy. Zrób selfie z książką”. Zwyciężczynią konkursu została Patrycja Bober – uczennica klasy II bp z I Liceum Ogólnokształcącego im. Porytowego Wzgórza w Janowie Lubelskim.

Agnieszka Gierczak – nauczyciel bibliotekarz I LO; foto: archiwum szkoły