W Lubelskim Centrum Konferencyjnym odbyła się konferencja pt. Znaczenie programów Interreg w rozwoju województw Polski Wschodniej, będąca podsumowaniem realizacji programów Interreg w województwach Polski Wschodniej w latach 2014-2020. Spotkanie było także okazją do wymiany doświadczeń pomiędzy samorządami. W perspektywie 2014-2020 w województwach Polski Wschodniej realizowano 628 projektów w programach transgranicznych, transnarodowych i międzyregionalnym. W projekty zaangażowało się 708 beneficjentów, a łączna wartość dofinansowania wyniosła ponad 300 mln euro.
– Programy Interreg są istotnym uzupełnieniem programów regionalnych. Umożliwiają bowiem budowanie i umacnianie potencjału międzynarodowej współpracy regionów, które dzięki wspólnym inicjatywom zaczęły się dynamicznie rozwijać. Jestem przekonany, że te działania powinny być kontynuowane w przyszłości – mówi Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski.
Podstawą debaty był Raport z realizacji programów Interreg w województwach Polski Wschodniej w latach 2014-2020, który został opracowany przez Departament Strategii i Rozwoju Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego w Lublinie we współpracy z urzędami marszałkowskimi z poszczególnych województw Polski Wschodniej.
Programy Interreg stanowią część polityki spójności Unii Europejskiej. Jej zadaniem jest rozwiązywanie problemów, które wykraczają poza granice państw i które wymagają podjęcia wspólnych działań. Działania podejmowane w ramach tej współpracy są finansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). Natomiast Europejski Instrument Sąsiedztwa (EIS) jest finansowym instrumentem Europejskiej Polityki Sąsiedztwa (EPS). EPS wspiera reformy polityczne, gospodarcze i społeczne w krajach sąsiadujących z Unią Europejską. W przypadku Polski są to Białoruś, Ukraina i Rosja.
Tabela: Programy realizowane w poszczególnych województwach Polski Wschodniej
Główne ustalenia i wnioski z raportu z realizacji programów Interreg w województwach Polski Wschodniej w latach 2014-2020:
- dotychczasowe doświadczenia, osiągnięcia i wymierne efekty projektów, a także zwiększająca się liczba beneficjentów przystępujących do projektów współpracy świadczą o dużej skuteczności i potrzebie realizacji projektów w układzie międzynarodowym. Współpraca z partnerami zagranicznymi to przede wszystkim rozwiązywanie wspólnych problemów oraz poszukiwanie rozwiązań w takich dziedzinach, jak innowacje, zdrowie, środowisko, badania, edukacja, transport, zrównoważona energia i wiele innych;
- ewidentnymi korzyściami z tej współpracy są: zwiększenie rozpoznawalności regionu w Europie; wsparcie polityk regionalnych, a także wpływ na określanie strategicznych kierunków rozwoju czy usprawnianie wdrażania regionalnych programów operacyjnych;
- wysokość pozyskanego dofinansowania w programach transgranicznych jest wyższa niż w przypadku programów transnarodowych i międzyregionalnego. Wynika to m.in. z konstrukcji tych programów, a w szczególności:
- możliwości wykorzystania alokacji na działania infrastrukturalne, które wciąż są głównym motywem podejmowania współpracy z sąsiadującym partnerem zagranicznym;
- łatwość pozyskania do współpracy partnera zagranicznego z sąsiadującego kraju;
- możliwość realizacji mikroprojektów.
- ze względu na doświadczenia euroregionów, funkcjonujących na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej, tj. Euroregionu Niemen, Euroregionu Puszcza Białowieska, Euroregionu Bug, Euroregionu Roztocze, Euroregionu Karpaty i Euroregionu Bałtyk powinny one zostać silniej włączone w proces wdrażania poszczególnych programów współpracy;
- mając na uwadze liczbę zgłaszanych projektów, zaangażowanie beneficjentów z województw Polski Wschodniej w realizację projektów współpracy międzynarodowej oraz efektywność wykorzystywanych środków należy stwierdzić, że programy Interreg oraz EIS są potrzebne i stanowią cenne i istotne uzupełnienie dla regionalnych czy też krajowych programów operacyjnych. Umożliwiają one budowanie i wzmacnianie zdolności oraz potencjału współpracy międzynarodowej regionów;
- wobec istniejących potrzeb rozwojowych regionów Polski Wschodniej oraz zbudowanych i posiadanych już możliwości aplikacyjnych problemem jest niska alokacja na programy Interreg, zwłaszcza na współpracę trans graniczną;
- zarówno programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej realizowane na granicach wewnętrznych Unii Europejskiej (współpraca np. z Litwą, Słowacją), jak i w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa (współpraca z Białorusią, Ukrainą, Rosją) pozwoliły regionom na otwarcie się na zewnątrz, poznanie swoich sąsiadów i podjęcie cennych, często trudnych inicjatyw na rzecz rozwoju przygranicznej infrastruktury, rozwiązywanie wspólnych problemów społecznych, np. dzięki realizacji małych projektów people-to-people oraz wymianie doświadczeń i know how.
Remigiusz Małecki – rzecznik prasowy Marszałka Województwa Lubelskiego